Ρυθμιστικές Ενέργειες στην Ψηφιακή Οικονομία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την επιβολή προστίμων συνολικής αξίας 700 εκατομμυρίων ευρώ σε δύο από τους μεγαλύτερους παίκτες της ψηφιακής αγοράς, την Apple και την Meta. Το πρόστιμο των 500 εκατομμυρίων ευρώ επιβλήθηκε στην Apple, ενώ το ύψος του προστίμου που επιβλήθηκε στη Meta ανέρχεται σε 200 εκατομμύρια ευρώ. Οι κυρώσεις αυτές επιβλήθηκαν λόγω παραβιάσεων του κανονισμού DMA (Digital Markets Act), ο οποίος έχει σχεδιαστεί για να ρυθμίζει τις ψηφιακές υπηρεσίες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Apple και η Meta αναγνωρίστηκαν ως «gatekeepers», δηλαδή εταιρείες που ελέγχουν την πρόσβαση στις ψηφιακές αγορές.
Η απόφαση αυτή έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει την εξισορρόπηση του ανταγωνισμού στην ψηφιακή οικονομία, την ώρα που προσπαθεί να αποφύγει εμπορικές εντάσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρά την αποφασιστικότητα των αρχών της ΕΕ, οι υπεύθυνοι αντιπρόεδροι της Επιτροπής, Τερέσα Ριμπέρα (Ανταγωνισμός) και Χένα Βίρκουνεν (Ψηφιακές Υπηρεσίες), δεν παρέστησαν δημόσια για να υπερασπιστούν τις αποφάσεις τους λόγω άλλων υποχρεώσεων. Όπως δήλωσε η εκπρόσωπος της Επιτροπής, Αριάννα Ποντεστά: «Οι αποφάσεις αυτές δεν σχετίζονται με εμπορικές διαπραγματεύσεις».
Apple: Πρόστιμο 500 εκατ. ευρώ και νέες ανησυχίες
Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η Apple περιορίζει τη δυνατότητα των προγραμματιστών εφαρμογών να προωθούν εναλλακτικές προσφορές εκτός του App Store, παραβιάζοντας τους κανόνες που αφορούν τις πρακτικές «steering». Η ενέργεια αυτή πλήττει τους καταναλωτές μειώνοντας τις επιλογές τους για φθηνότερες εναλλακτικές. Η Apple δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι οι περιορισμοί που έχει επιβάλλει είναι απαραίτητοι και αναλογικοί. Ως αποτέλεσμα, της επιβλήθηκε το πρόστιμο των 500 εκατομμυρίων ευρώ.
Επιπλέον, η Επιτροπή εξέδωσε προκαταρκτική γνωμοδότηση, επισημαίνοντας ότι οι όροι της Apple για τη διανομή εναλλακτικών εφαρμογών παραβιάζουν τον κανονισμό DMA. Οι προγραμματιστές αποτρέπονται από τη χρήση εναλλακτικών καναλιών διανομής λόγω της χρέωσης 0,50 ευρώ ανά εγκατάσταση εφαρμογής, μετά το πρώτο εκατομμύριο λήψεων. Η διαδικασία εγκατάστασης εφαρμογών από εναλλακτικά κανάλια χαρακτηρίζεται επίσης υπερβολικά περίπλοκη. Αξιοσημείωτο είναι ότι η Apple έχει πλέον πρόσβαση στον φάκελο της έρευνας, προκειμένου να υποστηρίξει τη θέση της.
Μετά από έναν εποικοδομητικό διάλογο, η Επιτροπή έκλεισε την έρευνα για την ελευθερία επιλογής των χρηστών, καθώς διαπιστώθηκε ότι η Apple επιτρέπει πλέον τη διευκόλυνση της απεγκατάστασης προεγκατεστημένων εφαρμογών, όπως το Safari, καθώς και την αλλαγή προεπιλεγμένων ρυθμίσεων στα iPhone.
Meta: Πρόστιμο 200 εκατ. ευρώ για το μοντέλο «pay or consent»
Η Meta, με μητρική εταιρεία τα Facebook, WhatsApp και Instagram, επιβλήθηκε πρόστιμο 200 εκατομμυρίων ευρώ λόγω του επιχειρηματικού της μοντέλου «pay or consent». Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, οι χρήστες είτε αποδέχονται τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων για στοχευμένη διαφήμιση είτε πληρώνουν για να αποφύγουν τη χρήση αυτή. Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι αυτό το μοντέλο δεν προσφέρει πραγματική εναλλακτική με λιγότερη χρήση δεδομένων, καθώς λιγότερο από το 1% των χρηστών επέλεξαν την πληρωμή αντί της αποδοχής των όρων.
Η Επιτροπή εξετάζει μια νέα δωρεάν επιλογή που θα προσφέρει η Meta από τον Νοέμβριο του 2024, η οποία χρησιμοποιεί λιγότερα δεδομένα. Αυτή η νέα επιλογή οδήγησε στη μείωση της χρονικής διάρκειας της παραβίασης, και έτσι και του ύψους του προστίμου. Επιπρόσθετα, η Επιτροπή εξέτασε το θέμα της υπηρεσίας Facebook Marketplace και αποφάσισε να την αφαιρέσει από τη λίστα των «gatekeepers», καθώς έχει λιγότερους από 10.000 επαγγελματίες χρήστες το 2024.
Αντιδράσεις και μέλλον
Οι εταιρείες έχουν προθεσμία 60 ημερών για να συμμορφωθούν με τις αποφάσεις ή να αποδεχτούν τα πρόστιμα, με την επιλογή να προσφύγουν στο Δικαστήριο της ΕΕ. Αν δεν συμμορφωθούν, η Επιτροπή διατηρεί το δικαίωμα να επιβάλει ημερήσια πρόστιμα έως και 5% του παγκόσμιου τζίρου τους.
Η Apple αντέτεινε ότι οι ενέργειες αυτές στοχεύουν αμερικανικές εταιρείες, ενώ η Meta χαρακτήρισε τις αποφάσεις ως «δασμούς δισεκατομμυρίων». Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, Τόμας Ρενιέ, διαβεβαίωσε πως οι κανόνες αφορούν όλες τις εταιρείες ανεξαρτήτως προέλευσης.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς, Άννα Καβατσίνι, υπογράμμισε ότι οι αποφάσεις δεν συνιστούν «τεχνολογικό πόλεμο», αλλά είναι αποτέλεσμα της εφαρμογής της νομοθεσίας. Η εισηγήτρια του DMA, Στεφανί Γιον-Κουρτέν, δήλωσε πως το μήνυμα είναι σαφές: «Συμμόρφωση ή πρόστιμα». Οι πρόσφατες αποφάσεις αγαπώνουν ένα νέο ορόσημο για την εφαρμογή του DMA, ενισχύοντας τη θέση της ΕΕ απέναντι στους τεχνολογικούς κολοσσούς.
Βρυξέλλες – Ανταπόκριση: Γιώργος Συριόπουλος
